Out of bed

Στην εικονογραφία, ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής παρουσιάζεται κατά κανόνα ντυμένος μόνο με το τομάρι ενός τράγου, ταλαιπωρημένος από τη ζωή στην άγρια ερημιά. Σύμφωνα με έναν θρύλο, αποτελεί αυθαίρετη μετεξέλιξη του διονυσιακού, παν-ικού, τραγόμορφου Κτήνους, το οποίο για ευνόητους λόγους χρειάστηκε να προσλάβει σεμνότερη υπόσταση ως Πρόδρομος και Βαπτιστής του Ιησού στον χριστιανικό κόσμο. Στο φερώνυμο Ευαγγέλιο, ο Ιωάννης προαναγγέλλει την έλευση του Ιησού, μέσα από τη βάπτιση του οποίου, μπορεί κανείς να κατανοήσει την (ανα)γέννησή Του: το Κτήνος υποδηλώνεται ως θεϊκή Αρχή. Εντούτοις, κάθε στοιχείο αυτής της ζωώδους διάστασης θα καταπνιγεί στη χριστιανική παράδοση, με αποκορύφωμα, ασφαλώς, την ύστατη πράξη του αποκεφαλισμού. Ο σφαγιασθείς άγιος διατηρεί σεβάσμια παρουσία μεταξύ των άλλων αγίων, αν και είναι γνωστό ότι διάφορες λαϊκές παραδόσεις εξακολουθούν να εορτάζουν ίχνη της διονυσιακής αυτής προϊστορίας, που εκφράζεται συνήθως μέσα από τα σύμβολα του τράγου και της φωτιάς.


Στον πίνακα San Giovanni Battista (περ. 1602), ο άγιος παρουσιάζεται ως ολόγυμνος έφηβος, καθισμένος πάνω στο τομάρι που μέχρι προ ολίγου φορούσε. Το άτριχο σώμα του λάμπει στο προσκήνιο του κατάμαυρου χώρου [τεχνική tenebrism: τι ασύλληπτες λέξεις πέφτουν από τον ουρανό…], με έναν τρόπο που σε καλεί όχι απλώς να το αγγίξεις, αλλά να το αγαπήσεις παντοτινά μέσα στο δυνατό φως. Ο πίνακας είναι σοκαριστικός γιατί, μέσα στο δωμάτιο του Giovanni, στην αγκαλιά του, έχει επανεμφανιστεί από το σκοτάδι ο τράγος, με βλέμμα αθώο και σουβλερά κέρατα. Ο ζωγράφος επαναφέρει τη χαμένη σύνδεση ανάμεσα στο Κτήνος και τον Θεό: τοποθετεί και τους δύο σε ένα κρεβάτι της φύσης, μπροστά από τον ζόφο, ο οποίος (στις δεξιές γωνίες) έχει πια αρχίσει να ανθίζει και πάλι. Ακροβατώντας μεταξύ ευλάβειας και ακατονόμαστης σεξουαλικής υπόνοιας, η εικόνα ακτινοβολεί μια θαλπερή οικειότητα.
Έργο του Michelangelo Merisi, άλλως Caravaggio.